Làm việc với trẻ gần 30 năm, tớ nhận ra bọn trẻ ngày càng kém trong giao tiếp.
Các con nói năng cộc lốc, câu cú thiếu chủ ngữ, vị ngữ, kính ngữ. Các câu hỏi chỉ có đúng từ để hỏi, các câu trả
lời chỉ có đúng ý bổ ngữ. Rất nhiều bạn không đặt được câu hỏi. Cũng rất nhiều bạn không đặt nổi một câu đơn giản mà đầy đủ các thành phần. Lý do vì sao vậy?
1. Con nói trống không mà gia đình không chỉnh.
Nhiều gia đình thấy con cứ nói chữ ạ là coi đã lễ phép nhưng thực sự các con nói không chủ ngữ, vị ngữ. Lâu dần con sẽ giao tiếp rất kém.
Ví dụ: Con ăn cơm chưa?
Rồi/Rồi ạ!
(Câu đầy đủ phải là: con thưa bố mẹ, con ăn cơm rồi ạ!)
2. Bố mẹ cũng nói trống không. Con nghe quen các câu cụt lủn thì các con sẽ học theo.
Nói chuyện với các bố mẹ nhiều, tớ thấy rất nhiều bố mẹ bị mắc tật này. Câu nói của các bố mẹ thường thiếu chủ ngữ. Đúng là đại từ nhân xưng của Việt Nam rất khó. Dùng từ gì trong các từ ông/bà/anh/chị/cô/chú/bạn/em/tớ/… đều phải dựa trên tuổi của mình so với người đối diện. Điều này khiến các bố mẹ lúng túng hay sao đó mà thỉnh thoảng câu cú khi các bố mẹ nói lại bị cụt lủn và thiếu chủ ngữ. Tớ nghe xong cũng hiểu vì sao các con giao tiếp kém.
3. Con học tiếng Anh quá sớm.
Sự rối loạn ngôn ngữ ở đây là con nói tiếng Việt kém, không thể hiện được hết ý của mình. Các con còn rơi vào tình trạng nghèo vốn từ do lẫn lộn ngôn ngữ. Rõ ràng khi đó, các con giao tiếp và học văn sẽ kém.
4. Bố mẹ cho con mọi thứ nên con không biết cách đứa ra yêu cầu/đòi hỏi.
Nhiều bé không biết đặt câu cầu khiến kiểu: Bố mẹ làm ơn lấy/làm cho con…
5. Bố mẹ hay trả lời mọi câu hỏi của con dù con hỏi cộc lốc.
Chỉ cần: tại sao, khi nào, ở đâu … hoặc đơn giản là “con không biết”, bố mẹ đã lập tức trả lời. Ít rèn luyện thì con sẽ giao tiếp kém.
6. Con xem tivi, điện thoại quá nhiều.
Tivi và điện thoại chỉ nói chứ không yêu cầu con nói. Do vậy con sẽ giao tiếp kém.
7. Con ít đọc sách.
Sách truyện của trẻ giờ quá nhiều song ngữ và tiếng Anh. Ngôn ngữ trong sách cũng thiếu phong phú hơn ngày xưa. Vì vậy, trẻ giao tiếp không thể tốt được.
…
Tớ chẳng hiểu chương trình mới với đủ loại dịch vụ giáo dục đang phát triển rầm rộ ở Việt Nam có tác dụng gì với trẻ em nhưng tớ chỉ thấy vô vàn các hệ lụy. Hiện tượng kém giao tiếp là một. Vậy nên tớ nghĩ bố mẹ nên sáng suốt một chút, đừng chạy theo trend, không phải cái gì cũng tốt đâu ạ.
